چاقی چیست ؟؟ چه عواملی در افزایش وزن دخالت دارند؟  با هر یک از دلایل چاقی چه کنیم ؟

عوامل چاقی و اضافه وزن را بشناسید

تعریف چاقی:

چاقی وضعیتی است که در آن ذخایر چربی در بدن افزایش یافته و به حدی می رسد که به سلامت فرد آسیب می رساند. تجمع بیش از حد بافت چربی می‌تواند باعث پسرفت شاخص‌های سلامتی، از جمله کاهش میانگین طول عمر ویا کاهش کیفیت زندگی گردد.شایع‌ترین روش برای تخمین چاقی استفاده از شاخص توده بدن (BMI) است. شاخصی که با تقسیم کردن وزن شخص بر حسب کیلوگرم بر توان دوم قد وی بر حسب متر به دست می‌آید. طبق تعریف هنگامی که شاخص توده بدن از ۳۰ (kg/m^۲) بیشتر شود، ۳۰ kg/m۲، آن فرد چاق محسوب می‌شود.

دلایل متنوعی برای علت چاقی ارائه شده‌است. اما مهمترین علت مؤثر در چاقی و اضافه وزن، عبارت است از تمایل بدن ما برای ذخیره انرژی به صورت چربی این تمایل به صورت تکاملی به انسان امروزی به ارث رسیده‌است. هزاران سال پیش، اجداد انسان امروزی به دلیل نحوه تغذیه که عبارت بود از دوره‌های پرخوری، و انتظار طولانی مدت برای پیدا کردن دوباره غذا، توانایی ذخیره انرژی به صورت بافت اضافه چربی را به دست آوردند.

عواملی که باعث چاقی می شوند;

۱_ بین غذای مصرفی و فعالیت بدنی رابطه درستی نباشد:

شایع ترین علت چاقی این است که بین غذای مصرفی و فعالیت بدنی شما رابطه درستی نیست.

یا غذای مصرفی اضافه شده است یا اینکه به دلایل مختلف فعالیت کم شده اکثر خانمها تا قبل از ازدواج وزن متعادلی دارند ولی به دنبال ازدواج کردن و زایمان های مکرر دچار اضافه وزن و چاقی می شوند چون در حاملگی مخصوصاً در شکم اول به علت افزایش تغذیه و کم شدن فعالیت که هر دو به علت آگاهی نادرست از تغذیه و این فکر که دارای فرزند زیبا تر و سالم تر می شوند شروع به اضافه خوردن و فعالیت نداشتن می‌کنند که دو عامل اصلی در چاقی می باشند.

یا در موارد دیگر به علت بیماری یا شکستگی عضو در خانه استراحت مطلق می کند ولی در این مواقع غذا به همان مقدار قبلی یا حتی در بعضی موارد بیشتر مصرف می کنند که باعث چاقی میشود یا شایعه هست که افراد ذکر می‌کنند اگر به فعالیت ورزشی یا بدنسازی بپردازیم وقتی ورزش را کنار میگذاریم چاق میشویم که این نیز به این خاطر است که وقتی شما فعالیت می کنید و غذا زیاد می خورید به خاطر فعالیت زیاد چاق نمی شوید ولی همین که فعالیت را کنار می‌گذارید اگر غذای مصرفی را به دنبال کمی فعالیت کم نکنید دچار اضافه وزن می شوید یعنی باید یاد بگیرید که اگر فعالیت شما زیاد بود می‌تواند غذا زیاد بخوریم و وقتی سعادت به دلایل مختلف کم شد غذا نیز باید کم شود.

در طی بررسی‌هایی که انجام شده اگر یک فرد طی ۲۴ ساعت یک نون سوخاری اضافه مصرف کنه بعد از ۲۰ سال ۱۵ کیلو اضافه وزن پیدا میکنه یا اگه تو ۲۴ ساعت ۳ تا قاشق چای خوری روغن مایع یا ۳ تا ۴ عدد بیسکویت بدون کرم اضافه مصرف کنه بعد یک سال ۴ کیلوگرم اضافه وزن پیدا می کند.

۲_مشکلات روحی و روانی:

 بعضی از افراد به دنبال اینکه عصبانی می‌شوند و به غذا پناه می‌آورند و غذا زیاد میخورند و همچنین دسته‌ای دیگر از افراد به علت مشکلات عصبی تحت درمان دارویی هستند که مصرف این داروها اشتهاآور است و همچنین باعث اضافه وزن میشه ولی اگه فعالیت بدنی مناسب رو داشته باشند این داروها تاثیر روی اضافه وزن نخواهند داشت اما متاسفانه بعضی از این افراد به علت مشکلات عصبی و یا حتی افسردگی گوشه گیر شده و فعالیت بدنی مناسبی ندارند که این به نوبه ی خود می‌تواند دلیل مهمی در اضافه وزن این افراد باشد.

۳_بیماریهایی که باعث بروز چاقی میشود:

 در بعضی مواقع بعضی از بیماری‌ها میتواند عامل بروز چاقی در افراد باشد مانند بیماری تیروئید به علت عوارض مختلفی که از جمله کاهش متابولیسم پایه باعث افزایش وزن میشود. از بیماری های دیگری که در افزایش وزن می توان نام برد سندروم کوشینگ که غده فوق کلیوی دچار اختلال میشود و باعث چاقی در افراد می‌شود و یا بیماری‌های موجود در مغز که در مرکز اشتها نیز میتواند باعث افزایش اشتها و چاقی شود در بعضی موارد دیده شده که فرد به علت مشکلات گوارشی مثل پپتیک اولسر شامل زخم معده یا دوازدهه همیشه حس گرسنگی دارد و عوامل دیگری از این بیماری ندارد که با غذا خوردن احساس گرسنگی خودش را برطرف می کند و در نتیجه به دنبال زیاد خوردن به خاطر اشتهای کاذب افراد دچار چاقی می‌شوند که با درمان این بیماری فرد دیگر آن اشتهای کاذب را نخواهد داشت و با یک رژیم غذایی مناسب و درست لاغر می‌شود.

۴_عوامل ژنتیکی یا توارث ژنتیک :

ژنتیک نیز میتواند به نوبه ی خودش با چاقی در ارتباط باشد. بررسی‌های انجام شده نشان داده که اگر هر دو والدین چاق باشند ۸۰ درصد احتمال این وجود دارد که کودکان آنها نیز چاق شوند و اگر یکی از والدین چاق باشند ۵۰ درصد احتمال دارد که یکی از کودکان چاق شوند و همچنین احتمال چاق شدن کودکان متعلق به والدین طبیعی ۱۰ درصد می باشد.

*دقت داشته باشید*

با توجه به اینکه در بالا گفته شده چاقی میتوان از طریق ارث به فرد برسد این دلیل نمی‌شود که فرد حتما چاق باشد خیلی افراد با این که دارای نژاد چاقی هستند با رعایت در امر به ورزش و رژیم غذایی درست همیشه در وزن ایده آل خود هستند.

۵_مصرف قرص های ضد بارداری و یا داروهای دیگر که می توانند در چاقی موثر باشند :

ما در تخمک گذاری افزایش متابولیسم پایه را داریم این قرص‌ها از تخمک گذاری جلوگیری می‌کند که با جلوگیری از تخمک گذاری از این افزایش متابولیسم پایه جلوگیری می کنند در نتیجه در طولانی مدت میتواند باعث بروز چاقی شود ولی تاثیر قرص ها در افزایش وزن آن قدر زیاد نیست و با مقداری افزایش در تحرک روزانه و ورزش کردن می توان از این عارضه جلوگیری کرد.

شایان ذکر است بعضی دیگر از قرص های هورمونی و اعصاب که باعث چاقی می شوند را نام ببریم :

تاثیر تمامی این قرص ها در بروز چاقی کم می باشد که با افزایش تحرک روزانه و ورزش کردن می توان با آنها مقابله کرد مثل؛ فنوباربیتال، کاربامازپین ،سیپروهپتادین، کلردیازپوکساید، دیازپام ، پردنیزولون و ویتامین ها که اکثراً باعث افزایش اشتها شده و فرد چاق می شود.

۶_سایر عوامل موثر در چاقی :

فارغ از اصلی‌ترین دلایل چاقی که به آنها پرداختیم بالا رفتن سن خود موجب کاهش متابولیسم پایه یا سوخت و ساز شده و کسب تجربه در انجام کارهای معمول روزانه و در نتیجه کاهش سرعت حرکت عضلانی می گردد کاهش فعالیت بدنی ممکن است در نتیجه ی افزایش زمان استراحت یا خواب بیشتر یا بیماری‌های ناتوان‌کننده مثل آرتریت و بیماری های قلبی باشد.

عوامل اقتصادی و فرهنگی در طبقات اجتماعی نیز با ویژگی‌های خود می‌تواند عامل موثر در ایجاد چاقی باشد برای مثال: گران بودن پروتئین در طبقات کم درآمد میتواند به دلیل مصرف بیشتر غذاهای غنی از کربوهیدرات او نشسته موجب شیوع چاقی گردد و از طرف دیگر در طبقات مرفه به علت استفاده زیاد از غذاهای غنی از قند و کربوهیدرات و استفاده از امکانات رفاهی زیاد که مانع از تحرک بدنی می شود می‌تواند عامل چاقی باشد و یا بعضی افراد عادت دارند که در هنگام مطالعه و یا تماشای تلویزیون یا کار با کامپیوتر از مواد غذایی استفاده کند که این روزه خواری می تواند باعث چاقی شود.

دیده شده بعضی ها به علت اینکه غذای اضافه را دور نریزند تا اسراف نشود غذای اضافی را می خورند که باز می تواند یک عامل چاقی باشد.

عداد وعده های غذایی نیز ثابت شده است که می‌تواند باعث چاقی شود که هر چه تعداد وعده های غذایی بیشتر باشد احتمال چاق شدن کمتر است.

البته باید وعده های غذایی حاوی مواد پروتئینی و چربی و کربوهیدرات با هم در وعده های بیشتر مصرف شود و در هر وعده از همه نوع ماده غذایی باشد تعداد وعده های غذایی بیشتر باعث می شود در هر وعده بار متابولیکی یا سوخت و ساز مواد غذایی کمتر باشد و در نتیجه مصرف مواد مغذی در بدن با کفایت بیشتری صورت گیرد.

برای اطلاع از عوارض چاقی و ارتباط آن با بیماری های مختلف با مطالب سایت ما همراه باشید…

قابلیت انعطاف داشته باشید! تنها همین یک خصوصیت که بتوانید شیوه کار خود را تغییر دهید موفقیت شما را تضمین می کند .

نویسنده : عاطفه کردلو

منابع: جلد۲۸مجموعه کتاب سبز(دانستنی های پزشکی)